Cyhoeddir Taylor Edmonds heddiw fel bardd preswyl newydd Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol, Sophie Howe, wrth i’r byd nodi Diwrnod y Ddaear 2021.
Mae Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol yn rhoi cyfrifoldeb ar gyrff cyhoeddus, gan gynnwys Llywodraeth Cymru, i weithredu a fydd nid yn unig o fudd i bobl heddiw, ond i bobl nad ydyn nhw wedi’u geni eto.
Mae'n ei gwneud yn ofynnol i lunwyr polisi feddwl am effaith hirdymor eu penderfyniadau, gweithio'n well gyda phobl, cymunedau a'i gilydd, ac i atal problemau parhaus fel tlodi, anghydraddoldebau iechyd a newid yn yr hinsawdd.
Gwnaeth y ddeddfwriaeth Gymru'r wlad gyntaf yn y byd i gynnwys diwylliant yn ei ddiffiniad o ddatblygu cynaliadwy - gan roi gwerth ar bŵer celf i wella llesiant person a chymuned.
Taylor, o Benarth, yw ail fardd preswyl y comisiynydd, mewn cydweithrediad â Llenyddiaeth Cymru a Celfyddydau Rhyngwladol Cymru, ar ôl i Rufus Mufasa gwblhau ei rôl yn 2019.
Cafodd y bardd 26 oed a'r hwylusydd creadigol y mae ei gwaith yn archwilio themâu gan gynnwys benywdod, bod yn cwiar, grymuso, cysylltiad, straeon hud a gwerin, a natur, ei geni a'i magu yn y Barri - recordiodd lythyr caru i'w thref enedigol glan môr mewn fideo BBC Sesh o'r enw Home Survives Hate.
Bydd ei chydweithrediad blwyddyn gyda Chomisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol yn gweld y bardd ifanc yn dod o hyd i ffyrdd newydd o gyfleu nodau’r Ddeddf, un ohonynt yw Cymru sydd â diwylliant bywiog ac iaith Gymraeg ffyniannus, a rhywfaint o’i gwaith. Thema eleni yw ‘Cymru i’r Byd’ - gan dynnu sylw at bwysigrwydd gweledigaeth Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol a rôl Cymru yn y byd.
Dywedodd Taylor ei bod am greu cerddi a oedd yn ‘obeithiol a throchol, gyda ffocws ar lawenydd a grymuso cymunedau Cymru’.
Rwy’n edrych ymlaen at archwilio sut y gall barddoniaeth helpu i greu byd gwell ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol - ar adeg pan rydyn ni wedi cael ein gorfodi i feddwl am y dyfodol mewn ffordd nad ydyn ni erioed wedi gorfod o’r blaen
Yn aelod o Where I’m Coming From, platfform ar gyfer awduron sydd heb gynrychiolaeth ddigonol yng Nghymru, astudiodd Taylor ysgrifennu creadigol ym Mhrifysgol Caerloyw a Phrifysgol Caerdydd a derbyniodd Wobr Rising Stars 2020 ‘Literature Wales a Firefly Press 2020.
Dywedodd iddi gael ei hysbrydoli i ddod yn fardd ar ôl darganfod yr awdur Somalïaidd-Prydeinig, Warsan Shire, ac mae'n dyfynnu ffefrynnau eraill fel y bardd a'r nofelydd Fietnamaidd-Americanaidd Ocean Vuong, a'r awdur ac actifydd hawliau sifil Audre Lorde.
“Fi oedd y plentyn yn cyrlio i fyny yn y gornel yn darllen mewn aduniadau teuluol, ac yn rhannu cerddi cynnar ar Tumblr,” meddai Taylor.
'Mae ysgrifennu wedi fy helpu i lywio amseroedd heriol mewn bywyd ac wedi rhoi'r hyder i mi fod yn ddiogel yn fy llais a hunaniaeth. Gall barddoniaeth fod yn ffynhonnell wych o gysur a chysylltiad - mae'n ein hatgoffa nad ydym ar ein pennau ein hunain.
“Mae ysgrifennu’n bwerus - ar gyfer hunanfynegiant a llesiant ac fel ffordd o gyfathrebu profiadau a chodi ymwybyddiaeth am faterion pwysig.”
Dywedodd Sophie Howe, Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru: “Mae Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol yn cynnig cyfle enfawr i newid cadarnhaol, hirhoedlog i genedlaethau’r presennol a’r dyfodol yng Nghymru ac un o’r ffyrdd hynny yw trwy ddefnyddio diwylliant fel gyrrwr am newid.
Mae gan farddoniaeth bŵer i wneud i bobl wrando ac rydyn ni’n credu bod Taylor yn llais perffaith i gyfathrebu ag empathi a brys, rhai o’r materion sy’n wynebu pobl yng Nghymru.
Ar hyn o bryd mae Taylor yn cynnal cyfres Instagram o weithdai misol, rhad ac am ddim, Writing for Joy.
Adfer ein Daear yw thema Diwrnod y Ddaear eleni, diwrnod rhyngwladol o weithredu amgylcheddol, ac fe'i cynhelir ddydd Iau, Ebrill 22.
