Fel artist llawrydd ac ymarferydd creadigol, mae Heidi Mehta yn gweithio ar draws Casnewydd, Caerdydd, Abertawe a’r ardaloedd cyfagos. Mae’n hwyluso gweithdai’n rheolaidd mewn ysgolion, canolfannau cymunedol a mannau celfyddydol, a’r olaf o’r rhain oedd lle daeth i glywed am CICH Casnewydd.
“Dywedodd rhywun yng Nglan yr Afon yng Nghasnewydd wrthyf am y rhaglen o ddigwyddiadau,” meddai Heidi. “Soniodd am gyfres a arweiniwyd gan Grace Quantock, yn ogystal â rhaglen cychwyn busnes a rhaglen ar gyfer perchnogion busnes benywaidd. Fe wnes i gofrestru ar gyfer y tri!"
Roedd y digwyddiad CICH cyntaf yng Nghasnewydd a fynychodd Heidi yn un o sesiynau Grace Quantock, a newidiodd yn fawr ei barn am ei gwerth ei hun a sut mae'n rheoli ei hamser.
“Roedd un thema yn ymwneud â myfyrio ar bwy ydych chi fel unigolyn, ond hefyd fel ymarferwr creadigol. Mae gan Grace anableddau corfforol sy'n effeithio ar faint o waith y gall ei wneud. Roedd y dull y mae'n ei ddefnyddio i gydbwyso ei bywyd gwaith â'i hanghenion personol wedi fy ngorfodi i asesu sut rwy'n gweithio; Rwy'n fam sy'n gweithio gyda dau o blant, yn gwisgo llawer o hetiau gwahanol ac yn troelli llawer o blatiau, ac weithiau rwy'n anwybyddu fy anghenion fy hun.
“Rwy’n gwneud cymaint o oriau o waith di-dâl ychwanegol y tu allan i’m gwaith cyflawni gwirioneddol (fel gweinyddol, cynllunio ac yn y blaen), ond nid yw’n gynaliadwy yn y tymor hir i anwybyddu’r amser a’r ymdrech y mae’r pethau hyn yn eu cymryd. Dysgodd Grace i mi am fanteision ystyried y gofynion ychwanegol hyn pan fyddwn yn meddwl pa mor hir y bydd rhywbeth yn ei gymryd. Mae’n helpu i reoli disgwyliadau ac yn eich galluogi i greu cynlluniau mwy realistig ar gyfer y diwrnod gwaith, tra’n helpu i sicrhau ein bod yn cael ein talu am y gwaith rydym yn ei wneud.”
Pwynt arall a amlygodd Grace oedd ynghylch gwerth cudd. “Dywedodd fod gennym ni i gyd adnoddau ac asedau rydyn ni’n eu cyfrannu at bethau y tu allan i’r gwaith cyflawni, nad oeddwn i wedi’i ystyried o’r blaen,” meddai Heidi. “Mae gen i flynyddoedd o brofiad o fewn y sector celfyddydau ac yn aml yn cael fy hun yn rhoi cyngor ac yn cefnogi artistiaid eraill a'm cleientiaid, ond dwi'n ei roi i ffwrdd am ddim.
“Cyn mynd ar fy liwt fy hun saith mlynedd yn ôl, roeddwn i’n gweithio i Gyngor Celfyddydau Cymru am 13 mlynedd ac yna cymryd ymddeoliad. Es i o fod â'r sefydliad mawr hwn y tu ôl i mi i fod ar fy mhen fy hun. Mae wedi cymryd amser i mi fod yn ddigon hyderus i ddweud fy mod yn rhedeg sefydliad a bod gennyf y cyfoeth hwn o wybodaeth a phrofiad. Diolch i weithdai Grace, rwyf bellach yn gwerthfawrogi fy hun, fy arbenigedd, fy adnoddau a fy amser yn fwy; maen nhw’n rhan o pam mae pobl yn gweithio gyda mi, ac rwy’n teimlo’n llawer mwy hyderus i gael sgyrsiau am gyllidebu ar gyfer y pethau hyn pan fyddaf yn dyfynnu ar gyfer prosiectau.”
Bydd y rhaglenni CICH Casnewydd eraill y mae Heidi yn cymryd rhan ynddynt yn ei helpu i adeiladu momentwm o amgylch ei harfer stiwdio celf greadigol amlddisgyblaethol. “Er nad yw'r gangen hon o fy musnes yn dod â chymaint o arian i mewn â'm gwaith arall ar hyn o bryd, dyma y lle rydw i'n cael fy ysbrydoliaeth greadigol ohono,” meddai. “Rwy’n edrych ymlaen at ddysgu mwy am ffyrdd o wneud arian ohono, sut i fynd ati i farchnata a brandio, a’r math yna o beth.
“Un sylweddoliad pwysig iawn rydw i wedi'i gael yw bod pobl greadigol gyda busnesau yn aml yn meddwl yn wahanol i'r person busnes arferol. Rydw i wedi bod ar gyrsiau busnes o'r blaen a oedd yn teimlo'n drymaidd a stiff; nid oeddent yn ystyried pa mor greadigol yw fy mhrosesau meddwl. Er enghraifft, yn hytrach na gwneud nodiadau mewn cyfarfod, mae tynnu llun neu dwdlo yn fwy buddiol i mi. Mae hyn yn rhywbeth y mae rhai pobl yn gwgu arno, oherwydd maen nhw'n meddwl na all rhywun sy'n tynnu llun fod yn gwrando hefyd. Fodd bynnag, i mi a rhai meddylwyr gweledol eraill, mae'n fy helpu i ganolbwyntio ar yr hyn sy'n cael ei ddweud ac yn fy helpu i gadw'r wybodaeth yn well. Mae cael caniatâd i ddatblygu fy hun yn greadigol mewn ffyrdd rwy’n gyfarwydd â nhw wedi fy helpu i feddwl yn adeiladol am fy ochr fusnes, yn llawer mwy felly na llawer o gyrsiau rydw i wedi’u gwneud yn y gorffennol.”
Wrth fyfyrio ar raglenni CICH Casnewydd, mae Heidi yn teimlo ei bod wedi elwa mewn cymaint o ffyrdd, ond mae'n dymuno y gallai mwy o bobl greadigol lleol brofi'r rhaglenni hefyd yn y dyfodol.
Rwy’n bendant yn meddwl bod angen yr hyn y mae CICH Casnewydd yn ei ddarparu. Er fy mod wedi fy rhwydweithio yn eithaf da yn y sector celfyddydau cymunedol, dwi'n llai felly gyda fy ymarfer stiwdio personol. Gall deimlo’n ynysig yn fy stiwdio ar fy mhen fy hun, felly mae’r cyfle i ddod o hyd i ychydig mwy o artistiaid sy’n gweithio yn y maes hwnnw yn wych, ac mor bwysig i’n lles.
“Dychmygwch pe gallem gael hybiau lleol parhaol lle gallech fynd i siarad â phobl greadigol eraill a chael cyfleoedd i gael hyfforddiant rheolaidd yn eich busnes creadigol ac o’i gwmpas. Byddai'n dda iawn i'r sector a'r unigolion o'i fewn; gallai pobl gael cyfleoedd rheolaidd i ddysgu, i barhau â'u datblygiad ac i feithrin talent newydd. Byddai’n newid byd, a byddwn wrth fy modd yn ei weld yn digwydd.”
