Dod â lleisiau Cymraeg i'r llwyfan: Y stori tu ôl i STILL HERE

Mae theatr yng Nghymru wedi bod yn ofod ar gyfer adrodd straeon grymus ers tro, a STILL HERE yw’r cynhyrchiad diweddaraf i ddod â naratif unigryw Gymreig yn fyw. Wedi’i hysgrifennu gan Mari Lloyd, wedi’i chyfarwyddo gan Julia Stubbs, ac yn cynnwys cast dawnus sy’n cynnwys yr actorion o Gaerdydd, Emma Kahler a Philip John Jones, mae STILL HERE yn adrodd stori hynod bersonol wedi’i gosod yn erbyn cefndir y Gymru gyfoes. 

Wrth iddo deithio ar draws De Cymru, mae’r cynhyrchiad hwn yn amlygu pwysigrwydd llwyfannu lleisiau Cymreig sy’n dod i’r amlwg ym myd theatr a chreu gofod ar gyfer straeon sy’n adlewyrchu profiadau bywyd go iawn. Buom yn siarad â’r dramodydd, y cyfarwyddwr, a’r cast i archwilio sut y daeth y ddrama hon i fod a pham ei bod yn bwysig i theatr Gymraeg ar hyn o bryd.

STILL HERE cast in a boxing ring

O'r dudalen i'r llwyfan: Y bobl greadigol y tu ôl i STILL HERE

Mary Lloyd – dramodydd 

Beth wnaeth eich ysbrydoli i ysgrifennu STILL HERE, a faint ohono sy'n tynnu o'ch profiadau personol? 

"Mae STILL HERE wedi ei eni o'r angen i adrodd stori oedd yn teimlo'n ddilys i fy mhrofiadau i a phrofiadau cymaint o bobl eraill. Mae'n stori am wytnwch, hunaniaeth, a pherthyn - themâu cyffredinol, ond yn cael ei hadrodd trwy lens unigryw Gymreig. Mae'r tirweddau, y bobl, a'r hiwmor a ddaw yn sgil bod yn Gymro i gyd yn bwydo i mewn i awyrgylch y ddrama." 

Pa themâu neu negeseuon ydych chi'n gobeithio y bydd cynulleidfaoedd yn eu tynnu o'r ddrama? 

"Rwyf am i gynulleidfaoedd deimlo eu bod yn cael eu gweld. Rwy'n gobeithio STILL HERE yn siarad ag unrhyw un sydd erioed wedi teimlo allan o le, heb ei gynrychioli, neu fel y bu'n rhaid iddynt frwydro i gael eu clywed. Mae'n ddrama am wthio ymlaen er gwaethaf y rhyfeddod."

Julia Stubbs – Cyfarwyddwr a Chynhyrchydd 

Beth a'ch denodd at gyfarwyddo STILL HERE, a beth oedd eich gweledigaeth ar gyfer dod ag ef yn fyw? 

“Mae sgript Mari yn hynod o bwerus, a chefais fy nenu at ddyfnder emosiynol a chymhlethdod y cymeriadau. Fy ngweledigaeth oedd creu cynhyrchiad sy’n teimlo’n amrwd ac agos atoch, gan ganiatáu i’r gynulleidfa gysylltu’n ddwfn â’r stori.” 

Sut wnaethoch chi fynd ati i weithio gyda Mari i ddatblygu'r sgript ar gyfer y llwyfan? 

“Roedd cydweithio yn allweddol. Buom yn gweithio’n agos i ddatblygu'r deialog a’r llwyfannu, gan sicrhau bod y stori’n cael ei throsi’n effeithiol o dudalen i berfformiad tra’n aros yn driw i weledigaeth Mari.”

Emma Kahler - Actor (Yasmin) 

Allwch chi ddweud ychydig wrthym am eich cymeriad Yasmin a beth wnaeth eich denu at y rôl? 

“Mae Yasmin yn gymeriad cymhleth, cryf ei ewyllys sy’n llywio newidiadau mawr mewn bywyd. Fel actores Gymreig-Indiaidd o Gaerdydd, gwelais rannau o fy mhrofiadau fy hun yn ei thaith, ac fe wnaeth y cysylltiad hwnnw wneud i’r rôl deimlo’n bersonol iawn.” 

Sut mae eich cefndir eich hun yn dylanwadu ar eich agwedd at y cymeriad? 

“Mae cynrychiolaeth yn y theatr yn bwysig, a dwi wrth fy modd bod stori Yasmin wedi’i gwreiddio mewn lleoliad Cymraeg modern tra hefyd yn adlewyrchu themâu cyffredinol ehangach. Gobeithio y bydd cynulleidfaoedd yn gweld rhannau ohonyn nhw eu hunain ynddi.”

Philip John Jones – Actor (Rhys) 

Pam ddylai pobl ddod i weld STILL HERE? 

Mae’n ddarn newydd o ysgrifennu Cymraeg dosbarth gweithiol. Nid oes llawer ohono o gwmpas—yn eironig, ddim hyd yn oed yng Nghymru.

"Mae'n deimladwy, yn ddoniol, a dwi'n siwr y byddwch chi'n adnabod rhywun yn union fel y cymeriadau yn eich dydd i ddydd. Efallai hyd yn oed eich atgoffa ohonoch chi'ch hun fel plentyn."

STILL HERE a'i bwysigrwydd i theatr a artistiaid o Gymru 

Mae theatr Gymreig ar foment gyffrous, gyda ffocws cynyddol ar gefnogi dramodwyr newydd a straeon amrywiol. Mae STILL HERE yn rhan o'r mudiad hwn, sy'n profi bod yn ddilys lleisiau Cymreig yn haeddu cael eu clywed ar lwyfannau ar draws y wlad.

Drwy fynd ar daith ar draws saith lleoliad yn Ne Cymru, mae’r cynhyrchiad yn dod â theatr i gymunedau nad ydynt efallai bob amser â mynediad at waith newydd, gan atgyfnerthu pwysigrwydd hygyrchedd a chynrychiolaeth yn y celfyddydau, rhywbeth sy’n bwysig iawn i Gaerdydd Creadigol drwy brosiectau fel Canolfannau Clwstwr y Diwydiannau Creadigol

Wrth i’r ddrama barhau â’i rhediad, mae STILL HERE yn dangos pŵer adrodd straeon a phwysigrwydd gwneud lle i leisiau heb gynrychiolaeth ddigonol yn y theatr Gymreig. Gallwch wylio sioeau olaf STILL HERE ar nos Wener 28 Mawrth am 19:00 yn Neuadd Bentref Cwmafon (tocynnau yma) a Dydd Sadwrn 29 Mawrth am 19:00 yn Neuadd Les Tylorstown (tocynnau yma).

Cyfeiriadur rhwydwaith

Ymunwch â'r rhwydwaith

Creu proffil cyfeiriadur i rannu eich gwaith ac i gysylltu a chydweithio â phobl greadigol eraill.

Jess Networking at a Creative Cardiff event