Mae pobl greadigol LHDTC+ o Gymru wedi gwneud cyfraniadau sylweddol i sîn ddiwylliannol fywiog y wlad, gan ei chyfoethogi gyda'u safbwyntiau, eu profiadau, a’u lleisiau unigryw. Fodd bynnag, fel llawer o grwpiau ymylol, mae artistiaid a pherfformwyr LHDTC+ yn aml yn wynebu rhwystrau systemig sy'n cyfyngu eu mynediad at adnoddau, cyfleoedd a llwyfannau. Er bod cynnydd sylweddol yn y blynyddoedd diwethaf, mae llawer o bobl greadigol LHDTC+ yn dal i wynebu rhwystrau i gael mynediad at gyfleoedd a llwyfannau ar gyfer arddangos eu gwaith. Yn ffodus, mae sawl sefydliad yng Nghymru sy’n ymroddedig i ddarparu gofod a llwyfan diogel yn ogystal â chefnogi ac arddangos doniau pobl greadigol LHDTC+ yng Nghymru, gan ddarparu’r adnoddau a’r cyfleoedd sydd eu hangen arnynt i lwyddo. Mae’r sefydliadau hyn yn chwarae rhan hollbwysig wrth greu sîn celfyddydau a diwylliant mwy cynhwysol ac amrywiol yng Nghymru, gan helpu i sicrhau bod lleisiau LHDTC+ yn cael eu clywed a’u dathlu.
Dyma 5 sefydliad yng Nghymru sy’n gweithio i gynrychioli, cefnogi ac annog creadigrwydd LHDTC+ Cymru:
1. The Queer Emporium
Mae’r hyn a ddechreuodd fel pop-up bellach wedi dod yn ganolbwynt ffyniannus ar gyfer creadigrwydd, cynhwysiant a chynrychiolaeth. Nod y fenter gymdeithasol, sydd bellach yn siop yng Nghaerdydd, yw darparu man diogel a chroesawgar i’r gymuned LHDTC+, gan werthu amrywiaeth o gynhyrchion o ddillad, atodion, llyfrau, a gwaith celf gan artistiaid a busnesau queer. Mae'r siop hefyd yn cynnal digwyddiadau a gweithdai amrywiol, gan gynnwys arddangosfeydd celf, nosweithiau barddoniaeth, a pherfformiadau drag. Yn ogystal â hyn, mae’r hwb yn gweithio gyda nifer o elusennau LHDTC+ fel TransAid a GlitterCymru, gan weithio tuag at gefnogi a darparu gofal ac adnoddau angenrheidiol i’r gymuned leol ac ehangach.
Mae’r Queer Emporium wedi’i ganmol am ei gynwysoldeb a’i effaith gadarnhaol ar y gymuned leol a’r sîn greadigol, a dim ond parhau i dyfu ac ehangu ei gynnig y mae’n gwneud. Y llynedd, cynhaliodd The Queer Emporium Ŵyl Ffrinj Cwiar gyntaf Cymru. Dros gyfnod o fis, roedd yr ŵyl yn cynnwys llu o actau comedi, perfformiadau drag, barddoniaeth, llenyddiaeth a theithiau cerdded cŵn (!) gan gydweithio â dros 20 o leoliadau o amgylch rhanbarth Caerdydd.
Os ydych chi eisiau dysgu mwy am y Queer Emporium, gallwch ymweld â'u gwefan neu dudalennau cyfryngau cymdeithasol i gael newyddion a'r digwyddiadau diweddaraf. @TheQueerEmporium queeremporium.co.uk
2. Cardiff Umbrella
Mae Cardiff Umbrella yn ofod a sefydliad celf a arweinir gan artistiaid, sy’n canolbwyntio ar y gymuned ac ar gyfer y gymdeithas yng Nghaerdydd. Mae’r gofod arddangos wedi’i leoli yng Nghanolfan Siopa Capitol yng nghanol y ddinas, sy’n ei wneud yn lleoliad canolog i bobl leol ac ymwelwyr. Nod Cardiff Umbrella yw rhoi llwyfan i artistiaid a phobl greadigol sy’n dod i’r amlwg yn y gymuned leol, gan arddangos ystod o arddangosfeydd celf gyfoes, gweithdai a digwyddiadau. Mae’r gofod hefyd wedi’i ddylunio i fod yn amgylchedd cynhwysol a chroesawgar, gan annog ymgysylltu a chydweithio cymunedol.
Yn ogystal â’i ofod arddangos, mae Cardiff Umbrella hefyd yn cynnal mentrau amrywiol sy’n canolbwyntio ar y gymuned, megis prosiectau celf, rhaglenni addysgiadol a mentora, a gweithgareddau allgymorth. Y nod yw defnyddio celf fel arf i ddod â phobl ynghyd a hyrwyddo newid cymdeithasol cadarnhaol.
Mae Cardiff Umbrella yn ychwanegiad gwerthfawr i fyd celfyddydol a diwylliannol ffyniannus Caerdydd a'r gymuned LHDTC+, gan ddarparu llwyfan pwysig ar gyfer artistiaid sy'n dod i'r amlwg a hyrwyddo ymgysylltiad cymunedol trwy gelf.
Os ydych chi eisiau dysgu mwy am Cardiff Umbrella, gallwch ymweld â'u gwefan neu dudalennau cyfryngau cymdeithasol i gael y newyddion a'r digwyddiadau diweddaraf. @cardiffumbrella https://direct.me/cardiffumbrella
3. On Your Face
Mae On Your Face Collective yn fenter gymdeithasol sy’n canolbwyntio ar roi llwyfan i bobl greadigol LHDTC+ yng Nghymru. Sefydlwyd yn 2017 gan grŵp o artistiaid a phobl greadigol LHDTC+ a oedd am greu llwyfan i artistiaid LHDTC+ eraill arddangos eu gwaith a chysylltu â’r gymuned. Mae’r grŵp yn trefnu digwyddiadau, arddangosfeydd a gweithdai amrywiol sy’n amlygu gwaith pobl greadigol LHDTC+ ar draws gwahanol ffurfiau celfyddydol, megis ffotograffiaeth, celfyddydau gweledol, cerddoriaeth a pherfformio. Mae’r digwyddiadau hyn yn darparu gofod i artistiaid LHDTC+ arddangos eu gwaith ac ymgysylltu â’r gymuned ehangach, gan helpu i greu sîn gelfyddydol fwy cynhwysol ac amrywiol yng Nghymru. Maent yn cynnwys cyfeiriadur ar-lein o bobl greadigol cwiar, yn ogystal â grŵp Facebook Creadigol LHDTC+ Cymru.
Yn ogystal â'i ymdrechion creadigol, mae On Your Face Collective hefyd yn canolbwyntio'n gryf ar effaith gymdeithasol. Mae’r grŵp yn gweithio’n agos gydag elusennau a sefydliadau LGBTQ+ lleol, gan gyfrannu cyfran o’i helw i gefnogi eu gwaith. Mae’r pwyslais hwn ar gyfrifoldeb cymdeithasol ac ymgysylltu â’r gymuned wrth galon ethos a gwerthoedd On Your Face Collective.
Os ydych chi eisiau dysgu mwy am On Your Face, gallwch ymweld â'u gwefan neu dudalennau cyfryngau cymdeithasol i gael y newyddion a'r digwyddiadau diweddaraf. @onyourfacecollective https://linktr.ee/onyourface
4. Lone Worlds
Mae Lone Worlds yn gasgliad o bobl greadigol LHDTC+ sydd wedi’u lleoli yng Nghymru gyda nod i adeiladu cymuned ac i addysgu ac annog datblygiad creadigol ar gyfer pobl cwiar. Ar ôl teimlo'r effaith o beidio cael digon o adnoddau a digwyddiadau LHDTC+, sefydlwyd y grŵp yn 2020 gyda’r nod o greu cymuned gefnogol a chynhwysol ar gyfer pobl greadigol LHDTC+ yng Nghymru. Mae Lone Worlds yn trefnu digwyddiadau a mentrau amrywiol sy'n dod â phobl greadigol LHDTC+ ynghyd, gan ddarparu cyfleoedd ar gyfer rhwydweithio, cydweithio a datblygu creadigol. Mae digwyddiadau’r grŵp yn cynnwys arddangosfeydd, gweithdai, sgyrsiau a pherfformiadau, gan arddangos gwaith artistiaid LHDTC+ ar draws ystod o ddisgyblaethau, gan gynnwys celf weledol, ffotograffiaeth, cerddoriaeth a llenyddiaeth.
Un o nodau allweddol Lone Worlds yw darparu lle i bobl greadigol LHDTC+ ddatblygu eu sgiliau a’u doniau, gyda ffocws ar fentoriaeth ac addysg. Mae’r grŵp yn cynnig rhaglenni mentora a gweithdai sydd wedi’u cynllunio i gefnogi artistiaid a phobl greadigol LHDTC+ sy’n dod i’r amlwg, gan eu helpu i ddatblygu eu sgiliau a chysylltu ag eraill yn y gymuned. Yn ogystal â’i fentrau creadigol, mae Lone Worlds hefyd wedi ymrwymo i greu sîn gelfyddydol fwy cynhwysol ac amrywiol yng Nghymru. Mae Lone Worlds yn fenter bwysig yng Nghymru, sy’n darparu cefnogaeth a chymuned y mae mawr eu hangen ar gyfer pobl greadigol LHDTC+. Mae ffocws y grŵp ar addysg, mentoriaeth ac adeiladu cymunedol yn ei wneud yn adnodd gwerthfawr ar gyfer artistiaid a phobl greadigol LHDTC+ sy'n dod i'r amlwg yn y rhanbarth.
Os ydych chi eisiau dysgu mwy am y Lone Worlds, gallwch ymweld â'u gwefan neu dudalennau cyfryngau cymdeithasol i gael y newyddion a'r digwyddiadau diweddaraf. @loneworlds https://loneworlds.org
5. Dyddiau Du
Mae Dyddiau Du yn llyfrgell gymunedol NeuroQueer ac yn fan di-alcohol, diogel sydd wedi’i lleoli yng Nghanolfan Siopa Capitol, Caerdydd. Mae'r gofod wedi'i neilltuo i ddarparu amgylchedd diogel a chynhwysol ar gyfer y gymuned NeuroQueer, sy'n cynnwys unigolion sy'n nodi eu bod yn niwroamrywiol a/neu LHDTC+. Mae’r llyfrgell yn nodwedd ganolog o’r gofod ac mae’n cynnwys ystod eang o lyfrau, cylchgronau, a llenyddiaeth arall sy’n canolbwyntio ar bynciau’n ymwneud â niwroamrywiaeth, materion LHDTC+, a chyfiawnder cymdeithasol gan bobl cwiar Cymraeg, pobl o liw, ac artistiaid ac awduron niwrowahanol. Gall ymwelwyr bori'r casgliad, darllen llyfrau yn y mannau eistedd clyd, neu gymryd rhan mewn clybiau llyfrau a digwyddiadau llenyddol eraill.
Yn ogystal â'r llyfrgell, mae Dyddiau Du hefyd yn gweithredu fel gofod cymunedol ar gyfer digwyddiadau, gweithdai ac arddangosfeydd celf. Mae’r gofod yn cynnal amrywiaeth o ddigwyddiadau sy’n canolbwyntio ar gelf a llenyddiaeth, gan roi llwyfan i artistiaid niwroamrywiol cwiar arddangos eu gwaith a chydweithio a rhwydweithio â’r gymuned ehangach.
Un o agweddau unigryw Dyddiau Du yw ei ymrwymiad i greu gofod sobr a diogel ar gyfer ei ymwelwyr. Mae'r gofod yn creu amgylchedd croesawgar i unigolion nad ydynt efallai'n teimlo'n gyfforddus mewn lleoliadau bar neu glwb traddodiadol.
Mae Dyddiau Du yn fenter bwysig yng Nghaerdydd, yn darparu adnodd gwerthfawr a gofod cymunedol ar gyfer cymuned NeuroQueer. Mae ffocws y llyfrgell ar lenyddiaeth niwroamrywiol a LHDTC+, ynghyd â'i hymrwymiad i greu gofod sobr a diogel, yn ei gwneud yn ychwanegiad unigryw a gwerthfawr i fyd celfyddydau a diwylliant y ddinas.
Os ydych chi eisiau dysgu mwy am Dyddiau Du, gallwch ymweld â'u gwefan neu dudalennau cyfryngau cymdeithasol am y diweddariadau a'r digwyddiadau diweddaraf. @dyddiaudu https://direct.me/dyddiaudu
Os oes gennych chi le yn y ddinas neu’r ardal gyfagos yr hoffech chi ei rannu â chymuned Caerdydd Creadigol, e-bostiwch creativecardiff@caerdydd.ac.uk i ymddangos fel rhan o’n hymgyrch ‘gofod o dan sylw'.
Ysgrifenwyd yr erthygl gan John Evans
