Ffocws ar bensaernïaeth: Mewn sgwrs â Jia Afsar

Mae Wajiha “Jia” yn gynghorydd dylunio a chynaliadwyedd gyda mwy na degawd o brofiad proffesiynol yn y diwydiant. Siaradodd â Devika am ei gyrfa a chyngor i'r rhai sydd am weithio ym maes dylunio, adeiladu neu bensaernïaeth.

Beth yw'r agweddau gorau eich gyrfa?

Gyda mwy na degawd yn y diwydiant adeiladu, rwyf wedi cael y cyfle i gynrychioli, gweithio gydag a mentora sawl unigolyn gwych. Fel person sy'n canolbwyntio ar bobl, gallaf ddweud gyda hyder mai dysgu gan eraill, rhannu gwybodaeth, arwain a chyfrannu â thimau deinamig yw'r agweddau gorau fy ngyrfa hyd yn hyn.

Yw eich canfyddiad o'r diwydiant yn gyffredinol wedi newid dros y blynyddoedd?

Rwyf bob amser wedi bod yn ddatryswr problemau ac yn yrrwr newid, gan sylweddoli’n gynnar fod hyn yn gofyn am gyfathrebu arbenigol ac ymgysylltu ystyrlon â grŵp amrywiol o bobl – mae fy mantra wedi’i ategu gan y dywediad; ‘Os mai chi yw’r person callaf yn yr ystafell, rydych chi yn yr ystafell anghywir’. Pan ddechreuais yn y diwydiant am y tro cyntaf, nid oedd gennyf ddealltwriaeth lawn o ba mor wir oedd fy arsylwadau cynnar. Dros amser sylweddolais bwysigrwydd arweinyddiaeth gynhwysol, gan sylwi cymaint y mae angen i'r diwydiant adeiladu i dyfu a chwalu rhwystrau. Cyn belled â bod pobl yn parhau i godi llais, rhannu eu profiad a sbarduno newid, rwy’n obeithiol y bydd dyfodol y diwydiant yn llawer mwy cynhwysol.

Gai ofyn am rai o'ch prosiectau mwyaf ystyrlon y buoch yn gweithio arnynt?

Wrth gwrs! Ond mae’n anodd ei ateb – mae’n clymu’n ôl at fy nghariad at y dyfyniad hwn, am wn i, ‘os nad yw’n gweithio i’r tlawd, nid yw’n radical nac yn chwyldroadol’. Mae hyn yn cyffwrdd â’r hyn rwy’n credu y gellir priodoli’r gair ‘ystyrlon’ iddo. Dechreuais ddylunio trwy Bensaernïaeth oherwydd roeddwn i eisiau effeithio'n uniongyrchol ar bobl - trwy ddylunio mannau lle maent yn treulio'r rhan fwyaf o'u bywydau; cartrefi, ysgolion, swyddfeydd, mannau cyhoeddus a mwy. Rwy'n credwr cryf y gall ‘dylunio da’ drawsnewid canfyddiad a gwella profiadau byw – os – yn cael ei wneud yn gywir. O ganlyniad, mae rhai o’m prosiectau mwy ystyrlon wedi dod o sefyllfaoedd lle’r oedd cyllidebau’n gyfyngedig iawn (nid oedd cyllid mewn rhai achosion) ac felly, yn gofyn am feddwl entrepreneuraidd, allan o’r bocs. Er fy mod wedi gweithio ar lawer o ddyluniadau ysgolion, ysbytai, swyddfeydd a chartrefi yn y DU a Rhyngwladol, mae'r prosiectau mwyaf ystyrlon i mi wedi bod trwy fy ngwaith gwirfoddoli helaeth. Drwy weithio gydag elusennau, hwyluswyd dyluniadau a oedd yn wirioneddol gynaliadwy, gan ddefnyddio deunyddiau mewn ffordd economaidd, lleihau gwastraff a chynnwys y cymunedau lleol. Heb waith dylunio pro-bono, ni fyddwn pwy ydw i heddiw.

Beth yw rhywbeth yr hoffech chi fod wedi gwybod cyn dod i mewn i'r diwydiant?

Byddai'n dda gennyf pe bawn wedi gwybod pa mor amlddisgyblaethol oedd y broses ddylunio mewn gwirionedd. Yn fy nyddiau cynnar fel myfyriwr, roedd tueddiad i gael fy nysgu/meddwl bod gan un person reolaeth dros y prosiect cyfan o'r dechrau i'r diwedd. Dyma'r camsyniad mwyaf sydd yna ac yn rhywbeth rydw i wedi'i rannu ers hynny gyda'r holl fyfyrwyr rydw i wedi'u mentora trwy RIBA. Mae gwrando a throsi anghenion defnyddwyr terfynol yn sgil. Gorau po gyntaf y gall un ddechrau ei ymarfer.

Beth yw un dybiaeth a oedd gennych am y diwydiant adeiladu a drodd allan i fod yn anghywir?

Cwestiwn diddorol – cymerais fod y diwydiant adeiladu yn arafach nag y mae mewn gwirionedd. Gyda chyfranogiad dulliau digidol a modern, mae cyflymder adeiladu a chyflawni prosiectau yn syfrdanol. Mae argraffu 3D,  melino CNC, AI, gefeilliaid digidol, BIM i gyd yn brosesau nad oeddent yn bodoli ychydig flynyddoedd yn ôl. Mae sgiliau yn esblygu ac mae meddylfryd yn newid yn araf - mae timau deinamig, meddwl ystwyth a dull o 'fethu'n gyflym, dysgu'n gyflym' yn dechrau llunio agweddau ar y diwydiant.

Os byddech chi'n mynd yn ôl mewn amser, beth yw rhywbeth yr hoffech ei ddweud wrthych chi'ch hun pan oeddech chi'n dechrau yn y diwydiant?

1. Torri'r nenfwd: Deall anghydraddoldebau systemig a chreu eich cyfleoedd eich hun - mae eich llwybr yn wahanol.

2. Byddwch yn chwilfrydig ac yn sylwgar: Gellir cael gwybodaeth o fwy na llyfrau yn unig - rhowch sylw i bawb a phopeth - Cadwch gyfnodolyn - myfyriwch yn barhaus - gwahoddwch adborth.

3. Byddwch yn barod: rhaid i'r hyn sy'n mynd i fyny ddod i lawr - deall y bydd byrddau'n troi - mae popeth yn bodoli mewn cylchoedd.

4. Meithrin perthnasoedd: Dewch o hyd i'ch mentoriaid yn gynnar ac adeiladwch eich rhwydwaith.

5. Cefnogwch eraill: Defnyddiwch eich llais pan fyddwch chi'n sylwi ar anghyfiawnder - mae tawelwch yn golygu cydymffurfio ac mae'r personol yn wleidyddol.

6. Ysgrifennwch eich stori eich hun: Efallai na fyddwch chi'n gweld llawer o bobl fel chi yn y diwydiant, yn sicr ddim mewn arweinyddiaeth - ond ymddiriedwch eich hun a pharhau i ryddhau'ch pŵer, gwybod eich gwerth a gwneud eich lle.